XVIII-wieczny Pałac Branickich, to jeden z najciekawszych zabytków architektury późnobarokowej Białegostoku, a także jedna z najlepiej zachowanych rezydencji magnackich epoki saskiej na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Nawiązuje do pałaców królów francuskich. Nazywany jest też „Wersalem Północy” czy „Wersalem Podlaskim”.

Pałac Branickich w Białymstoku jest zaliczany do najpiękniejszych realizacji barokowej architektury w tej części Europy. Mecenat hetmana Jana Klemensa Branickiego doprowadził w XVIII wieku do opatrzenia białostockiego pałacu mianem „Wersalu”. Dziedzictwo hetmana jest kontynuowane przez Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, który od 1950 roku jest właścicielem rezydencji. Pałac stanowi główną siedzibę białostockiej uczelni, która prowadzi systematyczne prace remontowo-konserwatorskie zmierzające do przywrócenia rezydencji XVIII-wiecznej świetności.

Historia pałacu

W dzisiejszym kształcie pałac w Białymstoku powstał za czasów hetmana Jana Klemensa Branickiego, który w ten sposób ujawnił królewskie ambicje. Na teren pałacowy prowadzi brama zwana „Gryfem”. Jej nazwa nawiązuje do herbu rodowego Branickich, a sama budowla pochodzi z połowy XVIII stulecia. Pałacowe apartamenty kiedyś odwiedzały koronowane głowy, m.in. August II Mocny, August III Sas, Stanisław August Poniatowski, car Paweł I oraz cesarz Józef II.

Ciekawostką jest, że obok pałacu Branickich już w 1748 roku powstał teatr, czyli 17 lat przed otwarciem Teatru Narodowego w Warszawie, który jest uważany za pierwszy teatr na polskiej ziemi. W teatrze białostockim występowały gwiazdy sceny europejskiej a o statusie znaczyła własna orkiestra oraz balet.

Ogród Branickich jest jednym z najcenniejszych ogrodów barokowych w Polsce

Zespół pałacowo-ogrodowy Branickich położony jest w centrum miasta. Pałac, ogród i zabudowania gospodarcze tworzą zwarty kompleks rezydencji magnackiej pochodzącej z XVIII w. Rezydencja składa się z pałacu wraz z przyległymi do niego zróżnicowanymi ogrodami, zwierzyńcami oraz zespołem zabudowań: pomarańczarnią, arsenałem, stajnią, wozownią, pawilonami ogrodowymi, studniami i domem ogrodnika.

Nosi ślady pierwotnej kompozycji, dzięki czemu uważany jest za najlepiej zachowany w Polsce ogród barokowy. Charakterystyczną cechą ogrodu jest symetria dwuboczna względem alejki głównej biegnącej przez środek ogrodu. Drzewa i krzewy są równo przystrzyżone i uformowane.

Zwiedzanie Pałacu

Poprzez liczne inicjatywy takie jak Noc Muzeów, Dni Otwarte UMB, Podlaski Festiwal Nauki i Sztuki, Europejskie Dni Dziedzictwa, a także zorganizowanie Muzeum Historii Medycyny i Farmacji, pałac spełnia funkcje naukowo-dydaktyczne oraz wpisuje się w życie kulturalne miasta. Udostępniony jest do zwiedzania turystom indywidualnym i grupom. Bilety należy wykupić w Muzeum Historii Medycyny i Farmacji UMB. W pałacu obejrzeć można Aulę Wielką, Kaplicę, hol główny i klatkę schodową.

Pałac Branickich – Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
ul. J. Kilińskiego 1, Białystok
tel. 85/ 748-54-67

Godziny zwiedzania: wt-pt 10.00-17.00, sb-nd 9.00-17.00, grupy po zgłoszeniu telefonicznym.
Bilety: normalny 10 zł, ulgowy 5 zł (do nabycia w Muzeum Historii Medycyny i Farmacji UMB, prawe skrzydło pałacu).