Ocalić od zniszczenia i zapomnienia – mur cmentarny

Przeszło tydzień temu Białystok upamiętnił 76. rocznicę powstania w getcie. Nieopodal miejsca corocznych uroczystości i punktu na mapie zwiedzających nasze miasto, na Placu Mordechaja Tenenbauma niszczeje mur z historią.

Najświętsze miejsce żydowskie na terenie Białegostoku

Niegdyś na terenie istniejącego w Białymstoku getta utworzono cmentarz żydowski. Spoczywały na nim szczątki kilku tysięcy Żydów. Białostocki cmentarz żydowski był fenomenem na skalę Europy. Cmentarz przy ul. Żabiej był jedynym w okupowanej Europie założonym podczas II wojny światowej na terenie getta. Jako jedyny też przetrwał tak długo, bo aż do lat siedemdziesiątych, kiedy to został zniszczony na zlecenie komunistów.

Popękany i odrapany świadek historii

W latach 1945-1949 dzięki pomocy Amerykańskiego Komitetu Pomocy Białostoczanom cmentarz został ogrodzony kamienno-ceglanym murem z bramą. Według wyznawców judaizmu, mur to symbol odgradzający życie od śmierci. Po likwidacji cmentarza w latach siedemdziesiątych pozostał jedynie fragment muru. To jedyny widoczny i oryginalny ślad po mieszczącym się niegdyś w tym miejscu żydowskim cmentarzu.

Petycja Miasta Mieszkańców

Stowarzyszenie Miasto Mieszkańców chce, by wspomniany fragment muru zabezpieczyć i odrestaurować. Ich zdaniem konieczna jest także tabliczka informująca przechodniów z jak wielkim świadkiem historii mają do czynienia. W tym celu, na kilka dni przed rocznicą powstania w białostockim getcie, stowarzyszenie wysłało do Urzędu Miejskiego petycję w tej właśnie sprawie.

„Jak powszechnie wiadomo należy dbać o historię, a szczególną troską otaczać obiekty będące unikatami w skali kraju czy nawet świata. Jednym z takich obiektów jest ostatni pozostały kawałek muru cmentarnego, który niegdyś otaczał białostocki cmentarz powstały na terenie getta. Dziś te resztki przedstawiają sobą widok nieszczególnie interesujący czy wręcz tragiczny. Brak odpowiedniej konserwacji i lata zaniedbań bardzo mocno odbiły się na jego wyglądzie. Liczne pęknięcia oraz ubytki cegieł każą przypuszczać, że dalsze odkładanie prac zabezpieczających może spowodować nie tylko całkowe zniknięcie resztek muru, ale stwarza to też realne zagrożenie dla osób znajdujących się w pobliżu. Dlatego tak ważne jest podjęcie szybkich działań konserwatorskich. Brak jest też jakiejkolwiek informacji co to za mur i dlatego należałoby ustawić w jego pobliżu tablicę informacyjną.” – czytamy na stronie Stowarzyszenia Miasto Mieszkańców.

Jak potoczą się losy resztek muru otaczającego dawny cmentarz gettowy przy ul. Żabiej w Białymstoku? Tego dowiemy się już po odpowiedzi Urzędu Miasta na wystosowaną przez Stowarzyszenie Miasta Mieszkańców petycję.