Odkryj podlaskie cerkwie — Sobór Świętego Mikołaja Cudotwórcy w Białymstoku

Województwo podlaskie jest bogate w piękne cerkwie. Sobór św. Mikołaja Cudotwórcy jest najważniejszym ośrodkiem prawosławia w Białymstoku. Prace nad budową świątyni zakończono w 1846 roku. Była świadkiem  zaboru rosyjskiego, obu wojen oraz okresu komunizmu. Wikariusz Piotr Makal szerzej przedstawił historię oraz współczesność Soboru.

Historia cerkwi

„W XVII wieku kiedy ród Branickich osiadł w Białymstoku, zlikwidowano prawosławną parafię w Tykocinie pw. św. Mikołaja. W zadośćuczynieniu Jan Klemens Branicki ufundował cerkiew św. Mikołaja poza Białymstokiem, można powiedzieć na skraju Białegostoku” – opowiada wikariusz Piotr Makal.

To była pierwsza świątynia prawosławna na terenie dzisiejszego miasta wojewódzkiego. Powodem dla budowy nowej cerkwi była między innymi wzrastająca liczba prawosławnych.

„Budowa cerkwi rozpoczęła się w 1843 roku. Środki na budowę wyasygnował rząd rosyjski, ponieważ Białystok był pod zaborem rosyjskim” – kontynuuje wikariusz Piotr Makal.

Budowa przebiegła szybko,  trwała tylko 3 lata. Metropolita wileński i litewski Józef poświęcił świątynię w 1846 roku. Wikariusz zaznaczył, że dokładna data święcenia nie jest znana, w archiwach nie ma na ten temat takiej informacji. Cerkiew jest wzniesiona na planie krzyża greckiego równobocznego, w stylu późno bizantyjskim.

 

Sytuacja wyznania prawosławnego po I i II wojnie światowej

Jak powiedział ks. Piotr Makal, po I wojnie światowej teren RP był wysunięty daleko na wschód, a co za tym idzie, spora część mieszkańców była prawosławna.

„Białystok stanowił zachodnią granicę tej ludności prawosławnej. Prawosławnych było kilka milionów” – uzupełnia ks. Piotr Makal.

Inaczej sytuacja się miała po II wojnie światowej. Prawosławnych zostało niewiele ponad milion w związku z  migracjami, przymusowymi wywózkami i stratami wojennymi.

„Można powiedzieć, że z kilku tysięcy świątyń (w całej Polsce) zostało kilkaset. Z kilku tysięcy duchownych zostało kilkuset duchownych” – ocenia batiuszka.

Cerkiew św. Mikołaja po II wojnie światowej była świątynią parafialną, a po 1851 roku została świątynią katedralną. Nowe kościoły prawosławne powstały dopiero w latach 80.

 

Zobacz film:

Patron białostockiej cerkwi katedralnej

Święty Mikołaj Cudotwórca był biskupem, który żył na przełomie III i IV wieku. Ksiądz Piotr Makal opisał go jako człowieka, który zasłynął z tego, że rozdawał i umiał dzielić się z bliźnimi. Zawsze stawał w obronie innych ludzi, na co wskazywało jego imię. Warto zauważyć, że Nikolaos to połączenie greckiego nike (zwycięstwo) i laos (lud). Razem oznacza zwyciężający dla ludu. Prawosławni wspominają świętego Mikołaja  19 grudnia, 22 maja oraz w okresie świąt bożego narodzenia. Na stronie białostockiego Soboru można przeczytać, że święty był wcieleniem cnót chrześcijańskich. Jadał raz dziennie wieczorem, całkowicie odrzucając mięso w swojej diecie. Posiadał jedno odzienie, a wszystkie dochody rozdawał ubogim. Bardzo ciekawą historią zamieszczoną na stronie białostockiej świątyni, jest ta, w której patron uchronił córki pewnego szlachcica przed uprawianiem nierządu.

Jedno z podań opowiada, jak święty pomógł pewnemu szlachcicowi, fundując jego córkom kwoty posagowe. Bogacz stracił swój majątek. Jedyną możliwością zdobycia wiana było wykorzystanie panien w profesji ulicznej dziewki. Aby uchronić dziewczęta od uprawiania nierządu święty Mikołaj, w ciągu trzech kolejnych nocy, wrzucił do mieszkania szlachcica trzy woreczki ze złotem. Ten krok młodego kapłana ocalił godność dziewic i w konsekwencji zabezpieczył ich posag”.

 

Sobór w czasach współczesnych

Parafia św. Mikołaja obejmuje centrum Białegostoku. Należą do niej cerkiew św. Marii Magdaleny (zwana potocznie Magdalenką) oraz cerkiew cmentarna św. Eufrozyny z Połocka. „W cerkwi działają chóry. Jest chór dorosły, młodzieżowy, dziecięcy. Przy parafii są spotkania bractwa młodzieży prawosławnej. Są prowadzone różnego rodzaju spotkania z osobami chcącymi przystąpić do sakramentu małżeństwa lub chrztu” – o różnych aktywnościach w parafii opowiada batiuszka. Jak dodał trudniejsze czasy powodują, że ludzie chętniej poszukują Boga i kontaktu z nim.

 

Red. Maciej Walesiuk, Kamil Dąbrowski

Fot. Kamil Dąbrowski

0 0 votes
Article Rating
  • Lider nowy

Powiązane artykuły:

Subscribe
Powiadom o
guest

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

Partnerzy