Błękitno-zielona infrastruktura dla łagodzenia zmian klimatu w województwie podlaskim

Konferencja „Błękitno-zielona infrastruktura dla łagodzenia zmian klimatu w województwie podlaskim”

Zmiany klimatu coraz częściej dotykają województwo podlaskie. Aby łagodzić ekstremalne zjawiska pogodowe będzie można pozyskać pieniądze na zieleń i działania związane z wodą. M.in. o tym (25.08) rozmawiali w Białymstoku uczestnicy konferencji „Błękitno-zielona infrastruktura dla łagodzenia zmian klimatu w województwie podlaskim”.

Głównymi punktami spotkania były zmiany klimatyczne w regionie i sposoby łagodzenia ich skutków, a także możliwości wsparcia działań jakie daje nowy budżet unijny.

– Zmiany klimatu coraz częściej dotykają województwo podlaskie. Dlatego chętnie podjęliśmy się organizacji spotkania, podczas którego można dowiedzieć się o tym, jakie działania należy podjąć, aby łagodzić negatywne skutki zmian klimatycznych – mówił marszałek Kosicki. – Zależy nam też, abyście państwo usłyszeli o tym, jak wykorzystać unijne pieniądze z perspektywy 2021-2027 do realizacji tych przedsięwzięć.
Artur Kosicki przypomniał, że w nadchodzącej perspektywie finansowej Województwo Podlaskie w ramach regionalnego programu operacyjnego ma otrzymać 1,2 mld euro – to o 50 mln euro więcej niż w budżecie 2014-2020.  Spora część tych środków ma być wykorzystana właśnie na działania związane z ochroną klimatu.

Zielony Ład – kluczowy element perspektywy 2021-2027

O nowej unijnej strategii wzrostu czyli Europejskim Zielonym Ładzie mówiła Elżbieta Gajeska z Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej.

– Zdajemy sobie sprawę, jak postępuje degradacja środowiska. Można tu nadmienić, że najnowszy raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu określił, że globalne ocieplenie postępuje we wszystkich regionach świata, często w sposób nieodwracalny. Dlatego też Zielony Ład ma przekształcić Unię Europejską w nowoczesną i konkurencyjną gospodarkę, która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych – mówiła Elżbieta Gajeska.

Państwa członkowskie, aby osiągnąć ten cel, zobowiązały się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. do 2030 r. w stosunku do poziomów z 1990 r.
Europejski Zielony Ład ma również pomóc w wyjściu z pandemii COVID-19. Strategia będzie finansowana ze środków stanowiących jedną trzecią kwoty 1,8 bln euro przeznaczonej na inwestycje w ramach funduszu odbudowy (NextGenerationEU). Środki będą pochodzić również z siedmioletniego budżetu UE. Dodatkowe pieniądze na ograniczanie negatywnych skutków społecznych, gospodarczych oraz środowiskowych transformacji energetycznej można będzie uzyskać z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. O środki z tej puli będą mogły ubiegać się regiony najbardziej dotknięte skutkami przekształceń.

Podlaskie coraz cieplejsze

Chociaż nasz region zalicza się do najchłodniejszych w Polsce, to temperatura na obszarze województwa podlaskiego, podobnie jak w całym kraju nieustannie wzrasta. O zmianach klimatycznych świadczy kilka czynników m.in.: pojawiające się fale upałów, coraz częstsze ekstremalne zjawiska pogodowe, częstsze występowanie ciepłych nocy.

Poważnym problemem – odczuwalnym zwłaszcza przez rolnictwo, które jest główną gałęzią gospodarki regionu – są susze.

Jak mówił prof. Andrzej Górniak z Uniwersytetu w Białymstoku, na przestrzeni kolejnych lat wzrost temperatury będzie przyspieszał.

Podkreślał, że niezbędna jest mitygacja tych niekorzystnych zmian, czyli po prostu łagodzenie ich skutków. A to przede wszystkim polepszenie systemu melioracji, wspieranie retencji wody, rozwiązania prawne chroniące zasoby wodne.

Błękitno-zielona infrastruktura nie tylko w dużych miastach

Jednym z rozwiązań zmniejszających negatywne skutki zmian klimatycznych jest tzw. błękitno-zielona infrastruktura. Jak wyjaśniała prof. Barbara Szulczewska z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, to nic innego jak rozwiązania oparte na przyrodzie – retencja wody z wykorzystaniem terenów zielonych, które dodatkowo mają swoje przeznaczenie społeczne.

– To jest wykorzystanie zieleni do retencjonowania wody, a jednocześnie miejsca te służą ochronie bioróżnorodności i rekreacji – mówiła prof. Szulczewska.

Prezentowała takie rozwiązania jak: tymczasowe ogrody – wydzielone miejsca w centrach miast porośnięte różnorodną roślinnością, parki linearne – czyli pasaże obsadzone swobodnie rosnąca zielenią, zielone dachy itp.
W dużych miastach dość popularne stały się też kwietne łąki czy zielone przystanki – to rozwiązania błękitno-zielonej infrastruktury znane już dobrze w Polsce.
Znakomitym przykładem z „naszego podwórka” jest budynek Opery i Filharmonii Podlaskiej przy Odeskiej W Białymstoku, który z roku na rok coraz bardziej okrywa się zielenią, a zielone ściany to również jeden z popularnych elementów ekologicznych rozwiązań w przestrzeni miejskiej.
Do tej pory błękitno-zielona infrastruktura kojarzyła się przede wszystkim z dużymi miastami. Ale trwają już prace badawcze nad rozwiązaniami, które mogłyby zostać wykorzystane w małych i średnich miejscowościach.

Pieniądze na rozwiązania ekologiczne w nowym budżecie

O możliwościach wsparcia błękitno-zielonej infrastruktury w nadchodzącym budżecie unijnym mówiła Joanna Sarosiek, dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego UMWP.

– Wśród zaplanowanych przedsięwzięć są kompleksowe działania na rzecz adaptacji do zmian klimatu – poprzez m.in. dostosowanie infrastruktury do ekstremalnych stanów pogodowych, rozwój zielonej oraz zielono – niebieskiej infrastruktury w miastach, w tym z wykorzystaniem inteligentnych systemów zarządzania wodami opadowymi i likwidacją miejskich wysp ciepła – podkreślała.

W ramach adaptacji terenów zurbanizowanych do zmian klimatu przewidywane są m.in.: zagospodarowanie wód opadowych, zwiększanie powierzchni terenów zielonych, nasadzenia drzew, zielonych przystanków. Ponadto – tworzenie zielonych dachów i ścian, sztucznych mokradeł miejskich, lasów miejskich, placów zalewowych, tworzenie sieci zielonych korytarzy (pełniących funkcję korytarzy wentylacyjnych). Wspierane też będą projekty dotyczące budowy wodnych placów zabaw dla dzieci, z których można będzie korzystać zarówno w pogodne, jak i deszczowe dni.