Festiwal jętek jedniodniówek nad Supraślą (film i zdjęcia)

Festiwal jętek jedniodniówek nad Supraślą

Jętki  ( z łaciny  Ephemeroptera ephēmeros ‘jednodniowy’ i pterón ‘pióro; skrzydło’) to uskrzydlony owad, długość ciała 3–40 mm, na ogół związanych ze środowiskiem wodnym. Okres życia larw może trwać nawet do kilku lat. Dorosłe postaci żyją bardzo krótko, czasem jeden dzień (stąd: jętka jednodniówka). W maju obserwowane są masowe wyloty jętek. Wtedy wędkarze łowią jazie i inne ryby, które korzystają z masowych szalonych tańców godowych jętek i je zjadają.

W Polsce od czasu do czasu można zaobserwować roje mlecznobiałych jętek, które latają przez kilka godzin, po czym masowo giną. My obserwowaliśmy je nad Supraślą w okolicy Choroszczy.

Gody jętek są bardzo widowiskowe. W wirujący i głośny obłok samców, wykonujących taniec godowy, wlatują samice. Następnego dnia wczesnym rankiem ulice wyglądają tak, jakby zasłał je biały puszysty śniegiem. To efekt twardych praw natury – samce giną natychmiast po kopulacji. Nieco dłużej żyją samice, które umierają po złożeniu jaj.

Wyrośnięta larwa, zwana nimfą, wylatuje z wody, dając pierwsze stadium uskrzydlone (subimago). Następnie linieje, dając owada doskonałego (imago). Dopiero potem następuje lot godowy, kopulacja, złożenie jaj i wreszcie śmierć skrzydlatych owadów.

https://www.youtube.com/watch?v=qAgfHNMWH8I

W stadium rozwoju pojawia się wyjątkowe w świecie owadów tak zwane subimago, które przypomina owada dorosłego poza matowymi skrzydłami i brakiem narządów kopulacyjnych. Postać ta linieje i przeobraża się w osobnika dorosłego. Rozród jest masowy.

Są jednak pewne gatunki, które mają niezwykle synchroniczne wyloty z wody. Wszystkie larwy przeobrażają się w tym samym czasie, a osobniki uskrzydlone żyją bardzo krótko, zaledwie jedną-kilka godzin. U tych gatunków linienie subimago zachodzi bardzo szybko, nieraz kilka minut po wylocie z wody, a czasami samce nie przechodzą linienia do końca.

Dorosłe osobniki nie przyjmują pokarmu. Larwy odżywiają się martwą materią organiczną, glonami.

Prawie wszystkie jętki są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia i różne zaburzenia środowiska wodnego, dlatego są powszechnie wykorzystywane w biologicznych metodach oceny jakości wody.