Reforma administracyjna kraju, na mocy której utworzono obecne Województwo Podlaskie weszła w życie 1 stycznia 1999 roku. Wprowadziła też trójstopniowy podział Polski na województwa, powiaty i gminy. Podlaskie powstało jako jedno z 16. nowych województw. Ponadto utworzono 308 powiatów i 65 miast na prawach powiatu. Bez zmian pozostał podział na gminy, których było wówczas 2489.

Różna, proponowana liczba województw

Kwestię reformy podziału administracyjnego Polski podnoszono od początku lat 90. Co ciekawe, w różnych projektach zmieniała się proponowana liczba województw. Początkowo miało być ich tylko 12, później aż 25, aż wreszcie 14 lipca 1998 roku została przez Sejm RP ostatecznie uchwalona, a następnie podpisana przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego ustawa przewidująca 16 województw.

Problemem były też stolice niektórych nowych województw – zwłaszcza lubuskiego i kujawsko-pomorskiego. W końcu ustalono, że stołeczne funkcje w obu województwach podzielą między siebie Bydgoszcz z Toruniem w województwie kujawsko-pomorskim, a Gorzów z Zieloną Górą w województwie lubuskim. W jednym z miast miała być siedziba wojewody, a w drugim – władz samorządowych.

Krystyna Łukaszuk i Sławomir Zgrzywa – pierwsi włodarze „nowego” Podlaskiego

Ważnym efektem reformy było zmniejszenie roli wojewody na rzecz marszałka województwa i samorządu wojewódzkiego. Część obiektów dotąd będąca w gestii Wojewody przeszła pod zarząd poszczególnych szczebli samorządowych. Wraz z ich przekazaniem stopniowo przekazywano także narzędzia ich finansowania w postaci: udziału w podatku dochodowym, udziału w podatku od osób prawnych, dotacji i subwencji.

W nowym Województwie Podlaskim, w 1999 roku pierwszym Wojewodą z nominacji rządowej została Krystyna Łukaszuk, natomiast pierwszym Marszałkiem Województwa Podlaskiego wybrany został Sławomir Zgrzywa. Oboje reprezentowali ówczesną Akcję Wyborczą Solidarność (AWS).

Obecnie Województwo Podlaskie składa się z 14. powiatów, 3. miast na prawach powiatu (Białystok, Łomża, Suwałki) i 118. gmin.