77. rocznica Obławy Augustowskiej

Przy Wzgórzu Krzyży w Gibach, miejscu symbolizującym grób ofiar Obławy Augustowskiej, odbędą się w niedzielę (10.07) główne obchody 77. rocznicy największej zbrodni dokonanej na Polakach po II wojnie światowej

77 lat temu, 12 lipca 1945 r., oddziały NKWD i Smiersz rozpoczęły na Suwalszczyźnie operację, w której zginęło co najmniej 592 działaczy podziemia niepodległościowego. Operacja nazwana została Obławą Augustowską. Obecnie mówi się nawet o ok. 2 tys. ofiar.

W obchodach Dnia Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej weźmie udział premier Mateusz Morawiecki

Uroczystą mszą świętą w Gibach (o 11:00) rozpoczną się w niedzielę (10.07) główne uroczystości upamiętniające 77. rocznicę obławy augustowskiej. Po niej zebrani przejdą na wzgórze krzyży. W uroczystości weźmie udział premier Mateusz Morawiecki.

W Gibach od 30 lat podczas rocznicowych uroczystości wspomina się tamte wydarzenia i poległych Polaków

Na początku lat 90. XX wieku na miejscu symbolizującym pochówek zaginionych postawiono 10-metrowy krzyż oraz tablicę z napisem: „Zginęli, bo byli Polakami”. Na kamiennych tablicach wyryto nazwiska 592 osób zaginionych. Na wzgórzu stoi od kilku lat 640 dębowych krzyży.

Czterodniowe obchody 77. rocznicy Obławy Augustowskiej

W Augustowie czterodniowe obchody 77. rocznicy Obławy Augustowskiej zorganizował działający w mieście od roku Instytut Pileckiego. Pierwszym punktem uroczystości był sobotni (9.07) piknik edukacyjny na Rynku Zygmunta Augusta. Można było na nim między innymi zapoznać się z ofertą wydawniczą instytutu, zagrać w grę karcianą „Konspiracja” bądź poddać rekonstrukcji cyfrowej stare, zniszczone zdjęcia.

Wieczorem nad błoniach nad Nettą można było wysłuchać koncertu „Lipcowi”, podczas którego wystąpiła grupa ŻURKOWSKI, a wspólnie z nią artyści: Swiernalis, Robert Cichy, Meek, Oh Why? Ana Andrzejewska i Olena Yanchuk – Rosava.

Obchody 77. rocznicy Obławy Augustowskiej potrwają w Augustowie do wtorku (12.07).

W obchody 77. rocznicy obławy augustowskiej włącza się także białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej

Na 12 lipca zaplanowano uroczysty koncert, a także uroczystości pogrzebowe pierwszej zidentyfikowanej ofiary obławy ppor. Wacława Sobolewskiego ps. Sęk. Wśród innych wydarzeń rocznicowych IPN znalazł się też m.in. rajd rowerowy śladami ofiar obławy augustowskiej, który wyruszy jak co roku z Gib w trzecią sobotę lipca.

Niewyjaśniona zbrodnia

Białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej od lat prowadzi śledztwo w sprawie obławy. Dotyczy ono zbrodni komunistycznej przeciwko ludzkości. Przyjęto w nim, że w lipcu 1945 r., w nieustalonym dotychczas miejscu, zginęło około 600 osób, zatrzymanych w powiatach augustowskim, suwalskim i sokólskim. Zatrzymali ich żołnierze sowieckiego Kontrwywiadu Wojskowego Smiersz III Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej przy współudziale funkcjonariuszy polskich organów Bezpieczeństwa Publicznego, MO oraz żołnierzy I Armii Wojska Polskiego.

Od kilkudziesięciu lat o wyjaśnienie zbrodni zabiegają również Obywatelski Komitet Poszukiwań Ofiar Mieszkańców Suwalszczyzny Zaginionych w lipcu 1945 r. oraz Związek Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej, a także wielu historyków.

Wciąż nie wiadomo, gdzie są groby ofiar. W ramach śledztwa IPN biegli z zakresu kartografii, którzy analizowali powojenne zdjęcia lotnicze, wskazali ponad 60 miejsc na Białorusi – większość w okolicach miejscowości Kalety, które mogą być jamami grobowymi. Białoruś odmówiła pomocy prawnej w tej sprawie. Prace sondażowe we wskazanych miejscach po polskiej stronie granicy nie przyniosły jednoznacznego rezultatu. Znaleziono pojedyncze szczątki ludzkie, ale nie wiadomo, czy mają związek z obławą.