80. rocznica powstania Armii Krajowej

W poniedziałek (14.02) przypada 80. rocznica utworzenia Armii Krajowej. Była to jedna z najlepiej zorganizowanych podziemnych organizacji wojskowych w Europie

80 lat temu, 14 lutego 1942 r., Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz o przekształceniu Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. AK jest uważana za najlepiej zorganizowane podziemne wojsko działające w okupowanej przez Niemców Europie. Latem 1944 r. jej struktury liczyły ok. 400 tys. żołnierzy

Uroczystości rocznicowe w Białymstoku 

Główne uroczystości rocznicowe w Białymstoku odbyły się przy pomniku poświęconego żołnierzom Armii Krajowej, który znajduje się przy ul. Kilińskiego. Tam składano wieńce i kwiaty. W uroczystości wzięli udział m.in. kombatanci AK, przedstawiciele władz samorządowych i duchowieństwa, wojsko.

Muzeum Wojska przygotowało wystawę plenerową związaną z 80. rocznicą utworzenia AK. Można tam zobaczyć archiwalne zdjęcia ze zbiorów tej placówki. W budynku muzeum można było odbierać specjalnie wydaną jednodniówkę „Zwycięstwo będzie Twoją nagrodą”.

– Okolicznościowe czasopismo zostało przygotowane przez pracowników Ośrodka Badań Historii Wojskowej naszego muzeum. Poza tekstem historycznym poświęconym Armii Krajowej czytelnicy znajdą w nim archiwalne fotografie żołnierzy AK, reprodukcje dokumentów, zdjęcia eksponatów ze zbiorów muzeum. Nakład jednodniówki wynosi 700 egzemplarzy – powiedział dyrektor Muzeum Wojska Robert Sadowski.

– Armia Krajowa była jedną z najlepiej zorganizowanych podziemnych organizacji wojskowych w Europie, która walczyła z niemieckim okupantem. Pamięć o żołnierzach tej armii jest naszym obowiązkiem. Wspólnie z mieszkańcami miasta oddajemy hołd poległym w walkach o niepodległą Polskę – powiedział prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski.

W kilkunastu miejscach w Białymstoku zapłonęły znicze.

Znicze zapłonęły też w innych miejscach pamięci związanych z państwem podziemnym w Białymstoku, np. przy pomniku Danuty Siedzikówny „Inki” czy pod tablicą na budynku kina Ton, który po wojnie był miejscem politycznych procesów.

Wcześniej wieńce i kwiaty przy pomniku AK i w innych miejscach pamięci, złożyli wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski, i marszałek województwa Artur Kosicki oraz m.in. przedstawiciele IPN i organizacji niepodległościowych.

„AK miała bardzo wielki wkład w ochronę polskiej ludności, w walkę o wyzwolenie. Głównym celem było odzyskanie niepodległości” – mówił wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski.

Zwracał uwagę na akcję „Burza”, czyli operację podjętą przez oddziały AK przeciw wojskom niemieckim w końcowej fazie okupacji, bezpośrednio przed wkroczeniem Armii Czerwonej i Powstanie Warszawskie, które nazwał „jednym z ostatnich akordów działalności AK”.

„Nie dane było nam tych bohaterów, którzy walczyli, działali przez całą konspirację, należycie uhonorować, ponieważ Polska i AK nie osiągnęła tego głównego celu, czyli odzyskania niepodległości po 1944 roku, a nie dość tego – bohaterowie AK ponosili bardzo szerokie represje” – powiedział Bohdan Paszkowski.

„To była najsilniejsza organizacja, która walczyła z okupantem. To byli ludzie, którzy stanęli do walki o to, żebyśmy żyli w wolnym i niepodległym kraju” – mówił Artur Kosicki. „Okres działalności Armii Krajowej jest wspaniałym rozdziałem w polskiej historii, z którego jesteśmy dumni. Naszą przyszłość powinniśmy budować opierając się o wartości, jakimi kierowali się żołnierze Polskiego Państwa Podziemnego” – dodał marszałek Artur Kosicki.

„Trzeba pamiętać, że Armia Krajowa i ci ludzie walczyli o wolność swoich bliskich, o swoje domy i prawo do życia. Żołnierze Armii Krajowej z bronią w ręku, nie bronią przy nodze, walczyli z okupantem, chcąc przyczynić się do wyzwolenia Polski” – mówił dr hab. Krzysztof Sychowicz z białostockiego oddziału IPN.

Krzysztof Sychowicz przypominał, że czas powstania AK to okres deportacji, aresztowań i masowych egzekucji dokonywanych przez hitlerowców w czasie II wojny światowej.

Uroczystości rocznicowe w Łomży

W Łomży rocznica utworzenia AK obchodzona była pod pomnikami Żołnierzy Armii Krajowej Obwodu Łomżyńskiego oraz Żołnierzy Podziemia Narodowego Ziemi Łomżyńskiej.

Oba usytuowane są przy Szkole Muzycznej (Al. Legionów 36), a uroczystości organizuje w tym roku 18. Łomżyński Pułk Logistyczny im. gen. bryg. Mariana Raganowicza.

W Suwałkach uczczono pamięć byłego żołnierza AK

W Suwałkach z okazji 80. rocznicy powstania Armii Krajowej uczczono pamięć byłego żołnierza tej formacji Stanisława Wiśniewskiego ps. „Zagłoba”. Dzięki działaniom Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku oraz Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach udało się odrestaurować jego zniszczony grób. Podczas uroczystości naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Białymstoku dr Jarosław Schabieński przedstawił sylwetkę „Zagłoby”:

„Stanisław Wiśniewski był żołnierzem Armii Krajowej a następnie Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Był młodym, szeregowym żołnierzem, który walczył  od 1943 roku, a poległ już po wojnie z rąk UB w 1947 roku. Miał on wcześniej grób, o który zadbała rodzina, ale 2 lata temu został on zniszczony przez nieznanych sprawców i wymagał remontu. Cieszę się, że jako Instytut Pamięci Narodowej mogliśmy to zrobić” – mówił Jarosław Schabieński.

Halina Waraksa z domu Wiśniewska, siostrzenica Stanisława Wiśniewskiego podkreślała, że swojego stryja znała jedynie z opowiadań ojca o tym trudnym czasie oraz w jaki sposób zginął:

„To jest bardzo trudny czas dla nas i przywołuje to bardzo trudne wspomnienia mimo tego, że minęło już tyle lat. Bardzo cieszymy się, że odrestaurowano pomnik wuja. To jest takie miejsce, gdzie będziemy mogli ciągle wracać i wspominać to, co w naszej pamięci zostało” – mówi Halina Waraksa.

Obecny na uroczystości poseł Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Zieliński podkreślał, że naród, który nie pamięta o swoich bohaterach nie ma przed sobą przyszłości:

„Na szczęście naród polski ma przed sobą przyszłość ponieważ po latach komunizmu, po kilkudziesięciu latach PRL-u i walki z pamięcią o tych, którzy walczyli o prawdziwą niepodległość Polski, przypomina bohaterów i wydobywa ich od zapomnienia i oddaje należną im cześć” – mówił poseł.