Śpiewanie kolęd to piękna tradycja związana z świętami Bożego Narodzenia. Niewątpliwie do najpopularniejszych utworów w naszym kraju należy,,Bóg się rodzi’’. To wyjątkowa pieśń, która zachwyca zarówno religijnym tekstem, jak i podniosłą melodią. Może ona być dumą Podlasia, gdyż to właśnie w naszym regionie została stworzona. Przyjrzyjmy się zatem jej historii.
Za najstarszą polską kolędę uważana jest pieśń ,,Zdrow bądź Krolu Anjelski’’.
Prawdopodobnie pochodzi ona bowiem z 1424 roku – ma już więc ponad 600 lat. Jej tekst znalazł się w zbiorze kazań Jana Szczekny, czyli spowiednika królowej Jadwigi. Po latach ukazał się również w kodeksie z kazaniami Piotra z Miłosławia. Kodeks ten obecnie znajduje się w Bibliotece Narodowej w Warszawie.
Nieco później, bo w XVIII wieku, powstała natomiast kolęda ,,Bóg się rodzi’’, która ma ścisły związek z historią zarówno Podlasia, jak i całego kraju. Pierwotnie była znana jako ,,Pieśń o Narodzeniu Pańskim’’. Została napisana przez Franciszka Karpińskiego na zlecenie księżnej Izabeli Lubomirskiej z Czartoryskich. Artysta tworzył ten utwór, przebywając na dworze Branickich w Białymstoku. W 1792 roku wydał tekst kolędy w zbiorze ,,Pieśni nabożne’’ – pierwsze wydanie sporządzono w klasztorze Bazylianów w Supraślu. W tym samym roku pieśń została po raz pierwszy odśpiewana w białostockim Starym Kościele Farnym.
Melodia przez lata ulegała różnym modyfikacjom.
Kolędę inaczej śpiewano także w różnych regionach. Znana nam dziś melodia została prawdopodobnie stworzona na podstawie poloneza koronacyjnego królów polskich z XVI wieku, a więc pamięta jeszcze czasy Stefana Batorego. Biorąc pod uwagę te okoliczności, trudno się dziwić, że po dziś dzień pieśń ,,Bóg się rodzi’’ zachwyca nas swoją wzniosłością.
Kolęda składa się z pięciu zwrotek, które odnoszą się do historii narodzenia Jezusa opowiadanej przez świętego Łukasza w Ewangelii. Znalazł się tam nawet jej fragment – ,,A Słowo stało się ciałem i mieszkało między nami’’. Cytat ten przypominał o dobroci Boga oraz o jego obecności wśród ludzi. Sam Karpiński twierdził zresztą, że w swoich utworach zawiera prawdę teologiczną, aby mogły one być źródłem wiedzy na temat Stwórcy dla ludu polskiego. Pieśń niewątpliwie wzbudza uczucia religijne, czego dowodem jest fakt, iż śpiewa się ją na początku Mszy Pasterskiej.
Warto wspomnieć też o tym, że w kolędzie ,,Bóg się rodzi’’ znalazł się też akcent patriotyczny.
Mowa tu konkretnie o fragmencie ,,Podnieś rękę, Boże Dziecię, błogosław Ojczyznę miłą’’, który miał nawiązywać do posiadłości Lubomirskich, ale też do całego kraju. Pieśń zyskała zatem narodowy charakter, przez co stała się tak bliska sercom milionów Polaków. Choć połączenie patriotyzmu z religią było często spotykane w ludowych utworach, to opisywana kolęda wyróżniała się ze względu na swoją powagę i uroczysty charakter.
Oczywiście nie jest to jedyna kolęda, którą chętnie śpiewają Polacy. Popularnością cieszy się też utwór ,,W żłobie leży’’, którego autorstwo przypisuje się Piotrowi Skardze. Nie należy zapominać również o zagranicznych tekstach, wśród których niewątpliwie króluje znana na całym świecie ,,Cicha noc’’. Została ona napisana przez austriackiego księdza Josepha Mohra. Przetłumaczono ją na ponad 300 języków i dialektów!
Lista kolęd znanych w naszym kraju jest jednak tak długa, że z pewnością każdy znajdzie tu coś dla siebie.
Warto bowiem pielęgnować zwyczaj śpiewania tych utworów. Obecnie podczas świąt Bożego Narodzenia częściej słuchamy kolędy w radiu, niż sami je wykonujemy. Wspólne śpiewanie jest jednak piękną tradycją, która zbliża do siebie członków rodziny i nadaje kolacji wigilijnej wyjątkowy nastrój.
A jaka jest Wasza ulubiona kolęda? Podzielcie się z nami w komentarzach!
Red. Kamil Dąbrowski
Fot. pixabay.com
