Jeszcze kilka dekad temu nie trzeba było nawet zwracać uwagi na znak drogowy „Teren zabudowany”, by zauważyć, że wjeżdża się do większego miasta. Wystarczyło obserwowanie krajobrazu: pola uprawne, łąki czy lasy powoli zastępowane były miejską zabudową. Dziś granice miast zdają się zacierać – zauważalne jest postępujące zjawisko suburbanizacji. A czym dokładnie jest suburbanizacja polskich miast? To temat, którym zajmujemy się w dzisiejszym artykule.
Co to jest suburbanizacja?
Jak wskazuje w jednej ze swoich publikacji Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, „suburbanizacja to proces przenoszenia form przestrzennych miasta, podmiotów gospodarczych, ludności i życia miejskiego z miasta centralnego na tereny otaczające, do strefy podmiejskiej”.
Ujmując nieco prościej, zjawisko suburbanizacji miast polega na stopniowym zmniejszaniu się liczby mieszkańców w centrum i jednoczesnym zwiększaniu jej na przedmieściach. Nazwa tego procesu pochodzi od angielskiego słowa suburbs, czyli polskiego: przedmieścia.
Postępujące procesy suburbanizacji można zauważyć w zdecydowanej większości polskich miejscowości (ale też na całym świecie). Centra miast zostają „opanowane” przez biurowce, galerie handlowe, markety czy budynki użyteczności publicznej, co przekłada się na niższą dostępność terenów możliwych do stawiania nowych osiedli mieszkalnych. W efekcie obserwujemy zatem rozrost przedmieść, na których powstają nowe domy, apartamentowce czy niewielkie sklepiki.
Przyczyny suburbanizacji
Jak wskazuje Joanna Małek w swoim opracowaniu „Historyczne i współczesne uwarunkowania procesów suburbanizacji”, początki suburbanizacji w Polsce są datowane na okres po II Wojnie Światowej. Odbudowa i szybki rozwój miast doprowadziły do migracji ludności z terenów wiejskich do miejskich, a ten proces – z czasem do przeludnienia. W efekcie na obrzeżach miast zaczęto budować osiedla robotnicze.
J. Małek wyodrębnia ekonomiczne oraz społeczne czynniki leżące u podstaw suburbanizacji. Wśród tych pierwszych można wyróżnić między innymi korzystną cenę nieruchomości na terenach podmiejskich w stosunku do centrów miast, a także stosunkowo niskie koszty życia na tychże obszarach. Jako społeczne czynniki wpływające na rozwój obszarów podmiejskich, J. Małek wskazuje np. chęć zaspokojenia bliskiego kontaktu z przyrodą i mieszkania z dala od zgiełku miasta oraz zanieczyszczeń, a także – ucieczkę ze śródmieść „będących centrum rozwijającej się patologii społecznej (w tym narkomanii, alkoholizmu, przemocy, ubóstwa)”.
Problemy suburbanizacji
Problemy suburbanizacji opisuje między innymi Jan Smutek w swojej pracy doktorskiej „Wpływ suburbanizacji na budżety gmin w strefie oddziaływania wielkich miast w Polsce”. Odnosi się do problemów społecznych suburbanizacji, wymieniając wśród nich:
- możliwy negatywny wpływ na zdrowie ze względu na większe uzależnienie od samochodów (dojazd z przedmieść do pracy, marketów, centrów handlowych etc.),
- przenoszenie się na peryferyjne obszary miasta przede wszystkim bardziej zamożnych rodzin, a tym samym ubożenie centrów miast.
Z kolei Natalia Stelmaszewska w publikacji „Konsekwencje suburbanizacji dla miast i stref podmiejskich w świetle literatury krajowej i zagranicznej” zwraca uwagę na zmiany w strukturze demograficzno-społecznej miejscowości oraz zahamowanie w niej procesu starzenia się ze względu na napływ osób młodych na tereny podmiejskie. Część badaczy (Zimnicka, Czernik 2007; Heffner 2016) wskazuje też, że rozbudowa terenów podmiejskich wpływa na estetykę tamtejszych krajobrazów, zaburzając ją.
Zalety suburbanizacji
Badacze zajmujący się zjawiskiem suburbanizacji w Polsce wyodrębniają również zalety rozbudowy i zasiedlania terenów podmiejskich. J. Małek jako najważniejsze zalety suburbanizacji wskazuje:
- zwiększone wpływy do budżetu gminy dzięki przyciąganiu inwestorów,
- rozwój wsi i miasteczek pod kątem rekreacyjnym,
- konkurencyjność cen mieszkań, która umożliwia zakup nieruchomości większej liczbie osób,
- pozytywny wpływ życia na świeżym powietrzu i ucieczki od zgiełku miasta na osoby zmęczone miejską gonitwą,
- niższy wskaźnik przestępczości na terenach podmiejskich.
Jak wygląda suburbanizacja w Białymstoku?
Białystok jest drugim najbardziej zaludnionym miastem wojewódzkim w Polsce – gęstość zaludnienia wynosi (według stanu na czerwiec 2022 roku) 2872 osoby na kilometr kwadratowy. Mając przy tym na uwadze piękno krajobrazów i niezwykle niski poziom zaludnienia gmin sąsiadujących, które tworzą strefę zewnętrzną Białegostoku, nie dziwi fakt, że zjawisko suburbanizacji rośnie w tych okolicach w siłę.
Doskonałym przykładem jest wyjątkowo malownicza gmina Choroszcz, której populacja (wg. stanu na grudzień 2022 roku) wynosi zaledwie 91,5 os./km² i która cieszy się ogromnym zainteresowaniem inwestorów. We wsiach takich jak Porosły (liczba ludności w 2021 roku: 1561) czy Klepacze (liczba ludności w 2021 roku: 2399) budowane są nowe, prestiżowe osiedla, pozwalające białostoczanom uciec z miasta i cieszyć się spokojem, który oferują przedmieścia.
Inwestycje M Development, które mogą Cię zainteresować
Szukasz dobrego, spokojnego miejsca do życia w okolicy Białegostoku? Z dala od centrum miasta, za to jak najbliżej przyrody, a przy tym dobrze skomunikowanego z miejską infrastrukturą? Dobrym kierunkiem może być zatem dla Ciebie i Twojej rodziny ekologiczna inwestycja M Development Leśna Przystań. Charakteryzuje ją zrównoważone budownictwo, a więc budynki i lokale przygotowane w takim standardzie, by ich użytkowanie w jak najmniejszym stopniu wpływało na otaczające je, bajkowe środowisko naturalne, a przy tym niosło ze sobą oszczędności w codziennej eksploatacji. W inwestycji Leśna Przystań domy i mieszkania wyposażane są w rozwiązania OZE, takie jak pompy ciepła, rekuperacja z odzyskiem ciepła oraz z możliwością montażu paneli fotowoltaicznych.
Jeżeli marzysz o komfortowym mieszkaniu z ogródkiem lub dużym balkonem, w niedalekiej odległości od lasu i licznych terenów zielonych to zwróć uwagę na inwestycję Mahonia zlokalizowaną w Porosłach. Mahonia to wyjątkowe budynki wielorodzinne, których w tej części miasta jeszcze nie było. Wyposażone w podziemną halę garażową, cichobieżne windy, wideodomofony, przestronne balkony i tarasy a to wszystko w niskiej, 3piętorwej zabudowie, zagwarantują komfort i wygodę dla swoich przyszłych mieszkańców.
Red. Artykuł sponsorowany
