Park krajobrazowy lub park kulturowy powinien powstać w Kruszynianach

Park krajobrazowy lub park kulturowy powinien powstać w Kruszynianach

Park krajobrazowy lub park kulturowy powinien powstać w Kruszynianach, by chronić zabytkową wieś przed przemysłowymi inwestycjami rolniczymi. To konkluzja z wizyty wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalnego konserwatora zabytków – prof. Magdaleny Gawin w województwie podlaskim. W spotkaniach z wiceminister wziął udział wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski.

Wyjątkowe miejsce

– W związku z planowanymi inwestycjami, dotyczącymi budowy ferm przemysłowych drobiu w odległości około 1400 metrów od granicy ochrony konserwatorskiej Kruszynian, postanowiłam zaorganizować zamknięte spotkanie merytoryczne z udziałem prof. Magdaleny Gawin na temat dalszych możliwych i szerszych form ochrony wartości kulturowych związanych z tą miejscowością – powiedziała podczas konferencji prasowej prof. Małgorzata Dajnowicz, podlaski wojewódzki konserwator zabytków.

– Kruszyniany są wyjątkowym miejscem. Przypomnę – Kruszyniany oraz Bohoniki to są Pomniki Historii, a to najwyższe wyróżnienie i najwyższa forma ochrony, równoznaczna z listą UNESCO – mówiła prof. Magdalena Gawin.

Uczestnicy spotkania w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Białymstoku, w tym wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski, wspólnie wypracowali kompromis dotyczący możliwych form ochrony Kruszynian. Chodzi o utworzenie parku kulturowego lub parku krajobrazowego.

– To daje nadzieję na powstrzymanie planowanej degradacji terenu – mówił przewodniczący Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Kruszynianach Bronisław Talkowski.

Z kolei burmistrz Krynek Jolanta Gudalewska zapowiedziała, że decyzja o utworzeniu parku kulturowego będzie wypracowywana między innymi w oparciu o opinie mieszkańców.

Tatarskie dziedzictwo

Kruszyniany  to wieś położona na wschodnich krańcach województwa podlaskiego, zamieszkana zarówno przez muzułmanów, jak i mniejszość chrześcijańską.

Znajdujący się tam zabytkowy meczet i cmentarz muzułmański stanowią materialne źródło dziejów Tatarów Polskich.

Są dowodem bogactwa kulturowego i tolerancji religijnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów oraz świadectwem wielowiekowego funkcjonowania społeczności muzułmańskiej w państwie chrześcijańskim. Zarówno meczet, jak i cmentarz mają status Pomnika Historii.

Ochroną konserwatorską objęty jest także historyczny układ przestrzenny wsi Kruszyniany (tzw. układ ruralistyczny), a co za tym idzie – pozostaje on od wielu lat pod stałą kontrolą Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Białymstoku.

Teren ten obejmuje przestrzenne założenia wiejskie, zawierające zespoły budowlane i pojedyncze budynki, rozmieszczone w układzie historycznych podziałów własnościowych i funkcjonalnych, w tym ulic lub sieci dróg.