Kasacje obrońcy od wyroków skazujących za mowę nienawiści na marszu ONR w Białymstoku

Do Sądu Najwyższego wpłynęły kasacje obrońcy od prawomocnych wyroków skazujących dwóch mężczyzn na więzienie w zawieszeniu za nawoływanie do nienawiści na tle narodowościowym

Chodzi o okrzyki podczas marszu zorganizowanego w 2016 roku w Białymstoku przez ONR.

W listopadzie ub. roku Sąd Apelacyjny w Białymstoku uznał winę obu mężczyzn, ale w przypadku skazanego przez sąd pierwszej instancji na rok bezwzględnego więzienia, zawiesił wykonanie tej kary. Wobec drugiego karę pół roku więzienia w zawieszeniu utrzymał. Obaj skazani mają zapłacić po 1,5 tys. zł nawiązki.

Sprawa dotyczy obchodów 82. rocznicy powstania ONR, zorganizowanych w Białymstoku 16 kwietnia 2016 roku.

Złożyła się na nie m.in. msza św. w archikatedrze i marsz ulicami miasta z udziałem ok. czterystu osób. Według publikowanych w mediach nagrań z niektórych fragmentów marszu, jego uczestnicy krzyczeli m.in.: „My Europę obronimy, islamistów nie wpuścimy”, „Narodowy radykalizm”, „Polacy przeciw imigrantom”, „Śmierć wrogom ojczyzny”, czy „Wielka Polska katolicka”.

Jedno ze śledztw prokuratury – prowadzone najpierw w Białymstoku, a potem w Warszawie – dotyczyło podejrzeń nawoływania do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych lub wyznaniowych, ale ostatecznie zostało prawomocnie umorzone.

To otworzyło jednak drogę do subsydiarnego aktu oskarżenia stron uznanych tam za pokrzywdzone.

Z tego prawa skorzystał Rafał Gaweł, związany z Ośrodkiem Monitorowania Zachowań Rasistowskich i Ksenofobicznych.

W subsydiarnym akcie oskarżenia zarzucił on siedmiu konkretnym działaczom środowisk narodowych, że wobec przedstawicieli społeczności żydowskiej, w tym wobec niego, kierowali bezprawne groźby poprzez okrzyki „a na drzewach zamiast liści będą wisieć syjoniści”, czym mieli oni publicznie nawoływać do nienawiści na tle różnic narodowościowych.

Gaweł na stałe przebywa w Norwegii. W Polsce prawomocnie skazany jest na dwa lata więzienia za oszustwa przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

Proces z tego subsydiarnego aktu oskarżenia w pierwszej instancji toczył się przed Sądem Okręgowym w Białymstoku, który nieprawomocnie skazał na rok bezwzględnego więzienia mężczyznę, który – korzystając z nagłośnienia – zainicjował hasło „a na drzewach zamiast liści będą wisieć syjoniści”. Natomiast na pół roku więzienia w zawieszeniu skazał oskarżonego, który – po zainicjowaniu tego hasła – był jedną z osób, które je skandowały. Obaj mieli zapłacić po 200 zł nawiązki. Pozostałych pięciu oskarżonych zostało uniewinnionych.

Apelacje złożyli obrońcy obu nieprawomocnie skazanych mężczyzn, prokuratura oraz pełnomocnik Gawła, jako oskarżyciela subsydiarnego. Ten ostatni chciał wyższych kwot nawiązek, po 1,5 tys. zł od każdego ze skazanych. Obrońcy i prokuratura wnioskowali o uniewinnienie; obrońcy ewentualnie o warunkowe umorzenie postępowania karnego.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku zmienił wyrok pierwszej instancji, zawieszając wykonanie kary w przypadku mężczyzny skazanego na rok bezwzględnego więzienia i podwyższył kwotę nawiązki. Ocenił, że czyn zarzucony oskarżonym nie miał jednak charakteru chuligańskiego, jak to przyjął sąd okręgowy, ale jednocześnie podkreślał, że kary powinny uzmysłowić wszystkim, iż „nie może być pobłażania dla tego rodzaju przestępstw” i nie była to sytuacja korzystania z wolności słowa.

Kasacje od tych prawomocnych wyroków skazujących złożył obrońca – wynika z informacji uzyskanych przez PAP w sądzie apelacyjnym. Kasacje wpłynęły już do Sądu Najwyższego, termin ich rozpoznania nie został jeszcze wyznaczony.

Obrońca domaga się uchylenia przez SN wyroków obu instancji i umorzenia postępowania, bo – w jego ocenie – oskarżyciel subsydiarny (Rafał Gaweł) nie był w tej sprawie pokrzywdzonym i wobec tego nie był uprawniony do wniesienia własnego aktu oskarżenia. Ewentualnie wnosi o uchylenie wyroków i zwrot sprawy do ponownego rozpoznania. W odpowiedzi na kasację jej kierunek wsparła też prokuratura. (PAP)