Kościół p.w. Św. Krzyża w Przytułach nowym zabytkiem

Prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz, podlaska konserwator zabytków (30.09) wydała decyzję w sprawie wpisania kościoła p.w. Św. Krzyża w Przytułach do rejestru zabytków województwa podlaskiego. Na podstawie zebranych materiałów dowodowych oraz przeprowadzonych oględzin obiekt został objęty najwyższą ochroną konserwatorską.

Projektantem obiektu był Stanisław Bukowski, czołowy powojenny architekt Białegostoku. Bliską jego sercu była przede wszystkim architektura zabytkowa. Kościół p.w. Św. Krzyża w Przytułach przejawia wartości historyczne jak i artystyczne.

Kościół p.w. Św. Krzyża w Przytułach wzniesiono w latach 1950 – 1960

Świątynia jest murowana z łamanego kamienia i cegły na rzucie prostokąta, z niewielkim transeptem. Od zachodu zawiera prezbiterium o szerokości nawy głównej, zamknięte trójbocznie. Po jego obu stronach umieszczono dwukondygnacyjne zakrystie na planie kwadratu. W aneksie północnym wmurowano kamień z wyrytą datą 1950 i monogramem projektanta – Stanisława Bukowskiego. Nad otworem drzwiowym znajduje się płycina w formie schodkowego szczytu, powyżej kwadratowe okno wypełnione witrażem.

Od zachodu korpus główny kościoła zwieńczono otynkowanym schodkowym szczytem i sygnaturką

Na posadzce w części nawowej znajdują się płytki ceramiczne w geometryczne wzory w kolorze czarnym, białym oraz szarym.

– Architektura kościoła reprezentuje wysoki poziom artystyczny, wynikający z modernistycznej formy, która w sposób dość wyraźny nawiązuje do stylów historycznych – architektury romanizmu i gotyku – łamanym kamieniu, w dość przysadzistych proporcjach obiektu, jego planie oraz addycyjności bryły. Wnętrze skomponowane w postaci hali oraz „schodkowe” szczyty przywodzą na myśl elementy zaczerpnięte z architektury gotyku. Dominującym elementem dekoracyjnym kościoła w Przytułach jest „motyw schodkowy” zastosowany w szczytach, blendach, zwieńczeniu portalu, naczółkach trójbocznie zamkniętych otworów okiennych. Kościół stanowi cenny w skali regionu i kraju modernistyczny obiekt sakralny. Ponadto użyty materiał oraz usytuowanie kościoła na wysokim wzgórzu nadaje świątyni walor malowniczości. Nie miałam żadnych wątpliwości, iż kościół p.w. Św. Krzyża w Przytułach powinien znaleźć się w rejestrze zabytków województwa podlaskiego – informuje prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz.