Pałac Ossolińskich w Rudce – FILM

Pałac Ossolińskich w Rudce – urokliwe miejsce na Podlasiu warte odwiedzenia

Pałac Ossolińskich znajduje się we wsi Rudka w powiecie bielskim, w gminie Rudka w województwie podlaskim. To jeden z nielicznych przykładów rezydencji magnackiej na Podlasiu, który w obecnej neobarokowej formie ukształtowany został w I połowie XX wieku. Obecnie w Pałacu Ossolińskich funkcjonuje szkoła rolnicza.

Budynek posiada bogaty wystrój zewnętrzny. W sali rycerskiej prezentowana jest historia pałacu i szkoły. Rudka stała się własnością wojewody podlaskiego Mikołaja Kiszki w 1560 roku, który wydawał w niej dokumenty (np. w 1583 roku Datum: Rutka), co oznacza, że musiał tu wtedy istnieć dwór wojewody. W 1718 roku został wybudowany nowy murowany dwór barokowy przez Franciszka Maksymiliana Ossolińskiego (1676-1756), na miejscu wcześniejszego drewnianego o nieustalonej metryce. Dwór barokowy został rozebrany w II poł. XVIII w. i przed 1763 r. na jego miejscu Aleksander Maciej Ossoliński (1725-1804) wzniósł nową rezydencję. Była to wówczas budowla parterowa z mieszkalnym poddaszem i piętrowym ryzalitem środkowym, z narożnymi alkierzami i czterokolumnowym portykiem kolumnowym. Na frontonie wyryta została sentencja „Pro suo commodo Alexander Ossolinski aedificavit”, czyli „Zbudowany dla własnej wygody Aleksandra Ossolińskiego”. Przy dworze powstało również założenie parkowe z oranżerią i oficynami.

Pierwszy murowany dwór wzniósł w 1718 r. Franciszek Maksymilian Ossoliński

Był to parterowy budynek na rzucie wydłużonego prostokąta, z dwoma węższymi skrzydłami zakończonymi od strony ogrodu okrągłymi basztami, z piętrowym trójosiowym ryzalitem na osi, o zaokrąglonych narożach od strony ogrodu, z alkierzami i kolumnowym portykiem. Wnętrze o dwutraktowym układzie, z sienią i salonem na osi. Następnym właścicielem dóbr został syn Franciszka – Józef Kanty, który z kolei w 1759 r. odstąpił Rudkę swojemu stryjecznemu bratu Aleksandrowi. W 1763 r. Aleksander gruntownie przebudował dwór, wystawił budynki gospodarcze, założył nowy folwark. Po jego śmierci dobra przypadły Józefowi Kajetanowi Ossolińskiemu kasztelanowi podlaskiemu, następnie jego synowi Wiktorowi, a po jego śmierci w 1860 r. – córce Wandzie Potockiej. W latach 1913-1914 z inicjatywy Joanny Janiny hr. Potockiej pałac został gruntownie przebudowany. Projektantem tych prac został architekt warszawski Jan Heurich. Budynek zyskał neobarokowy wygląd. Korpus podwyższono o jedno piętro, pokryto wielospadowym dachem, na którym nadbudowano belweder, po obu stronach budynku głównego rozbudowano wieże. Podczas wojny 1920 r. pałac zdewastowano, z rąk bolszewików szczególnie ucierpiała biblioteka Ossolińskich i galeria obrazów. Ostatnim właścicielem majątku był Franciszek Salezy Potocki, a zarządzającym dobrami był jego syn Ignacy. W latach 1936-1939 nastąpiła nowa przebudowa pałacu. W 1937 r. wyburzono po cztery osie z każdej strony ryzalitu w korpusie głównym budynku zostawiając jedynie część środkową. W takiej postaci pałac dotrwał do lat 60. XX wieku. W 1963 r. rozpoczęto remont i rekonstrukcję pałacu według stanu sprzed 1937 roku.

Na codzień w zabytkowym pałacu Ossolińskich z XVIII wieku, położonym w pięknym w parku, funkcjonuje Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Krzysztofa Kluka w Rudce 

– Jest to niezwykle urokliwe miejsce. Bardzo żałuję, że turyści podróżujący na trasie Warszawa – Białowieża tak rzadko zbaczają 100 metrów, żeby zobaczyć jak to miejsce jest urocze – mówi Joanna Nietupska dyrektor ZS CKR w Rudce.

W Pałacu Ossolińskich znajduje się również szkolne muzeum. Są tam eksponaty i pamiątki dotyczące nie tylko poprzednich właścicieli pałacu, ale także patrona szkoły ks. Krzysztofa Kluka, oraz mieszkańców Rudki. Muzeum otwarte jest w godzinach funkcjonowania szkoły, od 8:30 do 15:30. Wstęp bezpłatny.